“Webcam” adlı kısa film; bir siber suçlunun kurbanını ele geçirdiği laptopun kamerası üzerinden izlemesiyle başlıyor ve çok da “sürpriz” sayılamayacak bir sonla bitiyor.
Bilgi güvenliği konusunda yaptığım uyarılar, ne yazık ki, bazen “bilgisayarımda zaten önemli bir bilgi yok”, “benim ders notlarımı kim ne yapsın?” veya “Skype konuşmalarımı dinleyecekler de ne olacak?” gibi tepkilerle karşılanıyor. İş için kullandığımız bilgisayarları neden güvende tutmamız gerektiği konusunda sanıyorum kimsenin bir şüphesi yoktur, ancak kişisel bilgisayarlarımızın güvenliğini doğrudan birinin etkileyebileceğini unuttuğumuz için bu sistemlerin güvenliğinin ne kadar önemli olduğunu gözden kaçırmak mümkün olabilir.
Her şeyden önce evde kullandığımız bilgisayarlar, laptoplar ve tabletlerin güvenliği siber suçlulara evimize ve hayatımıza bir pencere açabileceği için önemlidir. Eve kaçta geliyoruz? İşe kaçta gidiyoruz? hangi sitelerde geziyoruz? Sosyal paylaşım sitelerindeki kullanıcı bilgilerimiz ve parolalarımız neler? Özel yazışmalarımızın içeriği nedir? Evde yalnız mı yaşıyoruz? Çocuğumuz hangi konuda ödev yapıyor? Tatile nereye gittik? Kimlerle fotoğraf çektirdik? Kredi kartı numaramız nedir? Gibi bilgisayar üzerinde tuttuğumuz bütün kişisel verilerimiz, bilgisayarımıza sızan bir siber saldırgan tarafından ele geçirilebilir. Bunlardan çok daha tehlikeli olan bir şey ise kamera ve mikrofon üzerinden siber suçluların sizi ve evinizi, bilgisayarınız açık olduğu sürece aralıksız izleyebilecek bir yapı kurmalarının mümkün olmasıdır.
Evde kullandığımız bilgisayarları güvende tutmak ve bu sayede kendimizin ve sevdiklerimizin güvenliğini ve mahremiyetini korumak için aşağıdaki ipuçlarını dikkate almakta fayda var.
1.Antivirüs kullanınBundan kaçışımız ne yazık ki yok. Apple Macbooklarınızda, Windows bilgisayarlarınızda veya Android tablet ve telefonlarınızda mutlaka antivirüs yüklü olmalıdır. Rakamlar korkunç, günde 70 ila 80 BİN (yetmiş bin, rakam ile 70,000) yeni zararlı yazılım sürümünün görüldüğüne dair raporlar var. Bu kadar yeni zararlı yazılım 7/24 aralıksız olarak bulaşacak yeni sistemler arıyor ve, buluyorlar da. Yukarıda saydığım işletim sistemlerinin tamamı için ücretli ve ücretsiz antivirüs yazılımları mevcuttur, bunlardan size en uygun olanını indirip kurmanızı öneririm.
2.Kullanmadığınız/bilmediğiniz yazılımları ve uygulamaları kaldırınBilgisayarınızda veya tabletinizde tam olarak ne işe yaradığını bilmediğiniz veya kullanmadığınız uygulamalar varsa bunlardan kurtulabilirsiniz. Bu sayede bu uygulamalara bulaşacak bir zararlı yazılım veya bu yazımlardaki güvenlik zafiyetlerini istismar ederek sisteme sızacak bir siber suçlu riskini ortadan kaldırmış olursunuz.
3.İşletim sisteminizi güncelleyinMac OS, Windows, iOS veya Android, ne olduğunun bir önemi yok, işletim sistemlerinin üreticileri düzenli olarak güncellemeler çıkartır. Güncellemelerin bir bölümü işlevsellik veya mevcut sorunları ortadan kaldırmaya yöneliktir ancak önemli bir kısmı tespit edilmiş güvenlik zafiyetlerinin kapatılmasını amaçlamaktadır. Siber suçluların bu güncellemeleri yakından takip ettiklerini biliyoruz. Her güncelleme ile birlikte üreticilerin yayınladığı “X bileşeninde bulunan y zafiyeti kapatılmıştır” türü notlar suçluların dünyasında neredeyse altın değerindedir, bu bilgiler doğrultusunda bir önceki sürümde (veya güncelleme öncesi durumda) var olan güvenlik zafiyetlerine yönelik istismar teknikleri geliştirirler Her hangi bir güncellemeyi çıkar çıkmaz uygulamak işletim sisteminizi güvende tutmanızı sağlar.
4. Ziyaret ettiğiniz sitelere dikkat edinSadece oyun ve pornografik içerikli sitelerin değil, “normal” görünen sitelerin de zararlı yazılım dağıtmak için kullanıldığını pek çok olayda gördük. Siber suçluların popüler sitelere reklam verip, daha sonra reklam içeriğini değiştirip buralarda da zararlı yazılım dağıttığı olaylarda da artış gözlemlenmektedir. Bu nedenle ziyaret ettiğiniz sitenin ne olduğuna dikkat etmekte fayda var. Örneğin Facebook gibi görünen bir site pekala siber suçlular tarafından hazırlanmış bir tuzak olabilir. Adres çubuğuna ve bulunduğunuz siteye nasıl geldiğinizi düşünün. Bankanızdan gelen bir e-postadaki bağlantıya mı tıkladığınız? Tanımadığınız birinin Facebook’tan gönderdiği mesajdaki bağlantıyı tıkladınız ve Facebook sizden tekrar giriş yapmanızı mı istedi? Bu iki örnek üzerinde sayısız senaryo türetilebilir
5.Tahmin etmesi zor parolalar kullanınİnternet bankacılığından sosyal paylaşım sitelerine kadar pek çok yerde parola hem kişisel bilgilerinizi hem de kimliğinizi korur, bu nedenle tahmin edilmesi zor olması çok önemlidir. Küçük/büyük harf, sayı ve özel karakterlerden oluşan ve sözlükte bulunmayan bir dizilim olması çok önemlidir. Her site için farklı bir parola kullanmak ve parolalarınızı sık sık değiştirmek parolanızın güvenlik seviyesini artıracak ek tedbirlerdir
6.Tarayıcınızı güncel tutunSiber suçluların ve zararlı yazılımların sistemlerinizle ilk temas kurduğu yer çoğu zaman tarayıcınızdır (Chrome, Firefox, Explorer, Safari, Opera, vb.). Tarayıcınızda bulunan güvenlik zafiyetlerini istismar etmek için e-posta mesajlarından internet sayfalarına kadar geniş bir yelpazede saldırı vektörleri kullanılmaktadır. İşletim sistemlerinde olduğu gibi tarayıcınızın güncel olması sizi yaygın olarak bilinen pek çok güvenlik zafiyetinin istismar edilmesinden korur.
7.Farklı “işlere” farklı tarayıcılar kullanınTarayıcınızın ele geçirilmiş olması ihtimaline veya durumuna karşılık bankacılık ve online alışveriş gibi hassas bilgileri paylaştığınız işlemleri bir tarayıcıda, günlük internet kullanımınızı başka bir tarayıcı kullanarak yapmanızda fayda olabilir. Her iki tarayıcı da güncel tutarak kendinize ek bir güvenlik katmanı oluşturabilirsiniz.
8.Ortak kablosuz ağlara güvenmeyinEvde kullandığınız bir laptop veya tablet ile halka açık bir kablosuz ağı (Wi-Fi) kullanırken dikkatli olun. Mümkün olduğunca şifresiz bağlanılan kablosuz ağları kullanmayın ve, şifreli bile olsa, ortak bir kablosuz ağ üzerinden bankacılık işlemleri veya e-postalarınızı kontrol etmek gibi hassas işlemleri yapmamanızda fayda var.
9.Korsan yazılımlardan uzak durunİşletim sistemi, tasarım programı veya ofis yazılımı olabilir, korsan yazılım kullanıyorsanız siber suçluları ve zararlı yazılımları bilerek ve isteyerek sisteminize davet ediyorsunuz. Çoğu korsan yazılım yüklendikleri bilgisayarı veya tableti ele geçirmeyi amaçlayan siber suçlular tarafından hazırlanmakta ve yayılmaktadır. Korsan yazılımlar veya korsan olarak indirdiğiniz bir dizi bölümü veya film ile bilgisayarınıza erişmek için bir “arka kapı” açan siber suçlular bu kapıyı kullanarak hem kişisel olarak sizi hedef alırlar (bilgi ve mahremiyet kaybı) hem de sizin bilgisayarınızı ve internet bağlantınızı kullanarak başka sistemlere saldırırlar. Yeterince tehdit varken korsan yazılım ile “bile bile lades” yapmaya gerek olmadığını düşündüğümden, korsan yazılımdan uzak durulmasını şiddetle tavsiye ederim.
10.E-posta eklerine dikkat edinZararlı yazılımların e-postalarda ek veya bağlantı olarak gönderilmesi çok yaygın olarak görülen bir durumdur. Bu saldırılar özel olarak sizi (veya çalıştığınız yeri) hedef alabileceği gibi geniş çaplı “kampanyalar” kapsamında rastgele türetilen e-posta adreslerine gönderilmektedir. E-postanın kimden geldiğine (gerçek adres görünen isimden farklı olabilir), size mi gönderildiğine (BCC gibi gizli kopya olarak mı eklenmişsiniz?), ekinde nasıl bir dosya olduğuna (genel olarak .txt uzantılı dosyalar dışındaki bütün dosya türleri zararlı yazılım bulaştırmak için kullanılabilmektedir) gibi teknik ayrıntılara baktıktan sonra durup gelen e-postanın “mantığını” değerlendirmekte fayda var. Tanımadığınız biri size “define haritası” veya “fotoğraflarını” mı göndermiş? Beklediğiniz bir e-posta mı? Telefon hizmeti aldığınız firma size faturaları e-posta yoluyla mı gönderiyor? İnternet hizmeti aldığınız firmanın e-faturaları normalde .zip uzantılı mı geliyor? Bu bağlantıya tıklamam için merakımı uyandırmaya mı çalışıyorlar? Bu bağlantıya hemen tıklamazsam “önemli bir fırsatı” mı kaçıracağımı söylüyorlar? Benzeri soruları kendinize sormakta fayda var.